Từ đêm 18 đến sáng ngày 30 tháng 12 năm 1972, với thái độ ngông cuồng và mưu toan tàn phá miền Bắc, đặc biệt là hai thành phố lớn và các Khu Công nghiệp quan trọng, đế quốc Mỹ đã tiến hành một cuộc tập kích chiến lược bằng không quân, được gọi là Chiến dịch Lai-nơ-bếch-cơ II hòng làm cho ta suy yếu để gây sức ép trong đàm phán tại Hội nghị Pa-ri.

Trong 12 ngày đêm, đế quốc Mỹ đã sử dụng 663 lần chiếc B-52 và 3.920 lần chiếc máy bay chiến thuật, ném hơn 100 ngàn tấn bom, đạn xuống Hà Nội, Hải Phòng và một số thành phố, thị xã miền Bắc nước ta. Riêng ở Hà Nội, địch sử dụng 441 lần chiếc B-52 cùng nhiều máy bay chiến thuật ném hàng ngàn tấn bom xuống các khu phố, sân bay, nhà ga, bệnh viện, trường học... Chúng đã huỷ diệt nhiều phố xá, làng mạc; phá sập 5.480 ngôi nhà, trong đó có gần 100 nhà máy, xí nghiệp, trường học, bệnh viện, nhà ga; giết chết 2.368 dân thường, làm bị thương 1.355 người khác. Đặc biệt, bom Mỹ đã hủy diệt phố Khâm Thiên - khu vực có mật độ dân số đông nhất Hà Nội, tàn phá cả khu phố dài trên 1.200 m, gần 2.000 ngôi nhà, đền, chùa, trường học, trạm xá bị phá sập, 287 người chết, 290 người bị thương.

Nhưng với tinh thần chiến đấu dũng cảm, ngoan cường, thông minh, sáng tạo, quân và dân miền Bắc, đặc biệt là quân và dân Thủ đô Hà Nội đã làm nên chiến thắng lịch sử, đập tan uy thế của không lực Hoa Kỳ. Trong chiến dịch này, quân và dân miền Bắc đã bắn rơi 81 máy bay Mỹ các loại, gồm: 34 chiếc B-52; 05 chiếc F-111A; 21 chiếc F-4CE; 04 chiếc A-6A; 12 chiếc A-7; 01 chiếc F-105D; 02 chiếc RA-5C; 01 chiếc trực thăng HH-53; 01 chiếc trinh sát không người lái 147-SC, bắt sống và diệt nhiều giặc lái. Quân chủng Phòng không- Không quân bắn rơi 32 trong tổng số 34 máy bay B-52 bị bắn rơi trong chiến dịch. Chỉ hơn 10 ngày, Không quân Hoa Kỳ đã mất gần 100 phi công, phần lớn phi công bị chết và bị bắt đều là những phi công kỳ cựu, có giờ bay rất cao. Thông thường trong chiến tranh, ở những trận tập kích đường không lớn, tỷ lệ tổn thất về máy bay của phe tiến công là khoảng 1-2%, nhưng trong cuộc tập kích bằng đường không vào Hà Nội, riêng B-52 tỷ lệ tổn thất lên tới 17% (34/193 chiếc). Tướng Gioóc Ếttơ, Phó chỉ huy không quân chiến lược Mỹ, ngày 30/12/1972, đã thú nhận trên tạp chí US.Air Forces (Không lực Hoa kỳ): “Tổn thất về máy bay chiến lược B-52 cùng các nhân viên phi hành là hết sức nặng nề, là đòn choáng váng đánh thẳng vào những nhà vạch kế hoạch của Lầu Năm góc”. Trong hồi ký của mình, Ních-xơn viết: “Nỗi lo của tôi trong những ngày này không phải là lo những làn sóng phản đối, phê phán nghiêm khắc ở trong nước và trên thế giới, mà chính là mức độ tổn thất về máy bay B-52 quá nặng nề”.

Nhớ lại sự kiện này, nguyên Phó Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, nguyên Bộ trưởng Bộ ngoại giao,Trưởng đoàn đàm phán của Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam tại Hội nghị Pari Nguyễn Thị Bình đã viết: “Bạn bè quốc tế lúc đó cũng rất lo cho chúng ta. Nếu chúng ta không chịu nổi thì không biết cái gì sẽ xảy ra. Nhưng khi nghe tin quân ta bắn rơi chiếc B52 đầu tiên, chúng tôi đã thở phào và vô cùng sung sướng. Vậy là chúng ta có khả năng đánh bại lực lượng không quân mạnh nhất của Mỹ. Và khi 2, 3, 4, 5, 6 chiếc B52 bị bắn rơi thì dư luận thế giới đã đồng thanh đánh giá: Mỹ đã thất bại không chỉ về quân sự mà cả về chính trị...”.

Thắng lợi của quân và dân ta trong việc đập tan cuộc tập kích bằng không quân của Mỹ trên bầu trời Hà Nội, làm nên một “Điện Biên phủ trên không” là một thắng lợi có một không hai trong lịch sử. Yếu tố làm nên thắng lợi nói trên không phải là những may bay MIC, không phải là vũ khí tự động, không phải là tàu chiến mà trước hết là sức mạnh chiến đấu của Nhân dân. Mặt khác, cũng chính cuộc tập kích điên cuồng của Mỹ đã vô tình cổ vũ cho sức mạnh đoàn kết của Nhân dân ta trong cuộc chiến đấu đương đầu với Mỹ.

Điều này lý giải vì sao khi bày ra Chiến dịch Lai-nơ-bếch-cơ II, kẻ địch hí hửng chắc thắng, nhưng cuối cùng phải chuốc lấy thất bại. Chính Kít-xinh-gơ đã thú nhận: “Nếu Việt Nam chỉ anh hùng không thôi, thì chúng tôi sẽ đè bẹp, nhưng Việt Nam vừa anh hùng, vừa thông minh, sáng tạo nên chúng tôi đã thua”. Đúng như vậy, với việc đập tan cuộc tập kích bằng không quân của Mỹ trên bầu trời Hà Nội, chúng ta đã từng bước buộc Mỹ phải cút khỏi miền Nam Việt Nam. Từ thắng lợi có tính bản lề này, hai năm sau, với Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, chúng ta đã thu non sông về một mối, thống nhất toàn vẹn lãnh thổ. Từ đây, lịch sử của một dân tộc mà đế quốc Mỹ đã từng huênh hoang rằng sẽ cho trở về thời kỳ “đồ đá” đã bước sang kỷ nguyên mới - kỷ nguyên Độc lập, tự do và đi lên Chủ nghĩa xã hội. 

Chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên phủ trên không” không chỉ làm nức lòng Nhân dân cả nước mà còn làm cho đông đảo Nhân dân yêu chuộng hoà bình và tiến bộ trên toàn thế giới rất đỗi vui mừng. Việt Nam đã trở thành tấm gương chói lọi và là biểu tượng của sức mạnh chính nghĩa thắng hung tàn, bạo ngược. Cũng từ thắng lợi này, đã chứng minh cho kẻ địch biết rằng sự ngạo mạn, ỷ vào vũ khí, trang thiết bị, kỹ thuật, dùng vũ khí để đe doạ, trấn áp người khác, coi thường yếu tố con người, sẵn sàng gây chiến tranh phi nghĩa luôn luôn phải chuốc lấy hậu quả. Chiến thắng ấy cũng một lần nữa khẳng định đường lối lãnh đạo tài tình và sáng suốt của Đảng ta; sức mạnh to lớn của Nhân dân ta, dân tộc ta; tinh thần sáng tạo, quyết tâm làm chủ vũ khí và trang thiết bị kỹ thuật; quyết tâm khai thác triệt để tiềm năng và hiệu quả của vũ khí và trang thiết bị hiện có của Quân đội ta; đồng thời đã vô hiệu hoá được sức mạnh của những trang thiết bị, vũ khí, hoả lực của địch; hạn chế đến mức thấp nhất những thiệt hại mà địch có thể gây ra và tận dụng hết khả năng vũ khí vốn có của mình để chiến thắng. 

50 năm sau Chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên phủ trên không”, đặc biệt sau hơn 36 năm thực hiện công cuộc đổi mới, đúng như phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: “Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị trí và uy tín quốc tế như ngày nay”. Tuy vậy, “trong bối cảnh tình hình thế giới và trong nước có những diễn biến nhanh, phưc tạp, khó dự báo; thuận lợi, thời cơ đan xen với khó khăn, thách thức, đặt ra nhiều vấn đề mới, phức tạp, cấp bách hơn đối công cuộc đổi mới và phát triển đất nước”; phát huy tinh thần “Hà Nội - Điện Biên phủ trên không”, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta quyết tâm tranh thủ thời cơ, vượt qua thách thức, tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, toàn diện và đồng bộ hơn nữa, phát triển với tốc độ nhanh hơn và bền vững hơn, phấn đấu đưa nước ta đến giữa thế kỷ XXI trở thành nước phát triển, có thu nhập cao, thực hiện được tâm nguyện của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đưa Việt Nam sánh vai với các cường quốc năm châu. 

Nguồn: Ban Tuyên giáo Quận ủy